Brede integrale aanpak ondermijning

Toelichting

 
Sluiten drugspanden
Het gaat hier om de sluiting van alleen drugspanden op basis van artikel 13B opiumwet, ook wel bekend als de wet Damocles. Hierbij kunt u denken aan panden waar hennep en/ of harddrugs is aangetroffen die daarmee een risico vormen voor de veiligheid en leefbaarheid in de wijk/ gebied.

% inwoners ondermijningsvormen
Aandeel inwoners dat één of meerdere situaties of problemen vermoedt of zeker weet dat het voorkomt in de buurt. Het gaat om situaties als: fraude, bewoners met té dure spullen, buurtbewoners met vuurwapens, jongeren op straat met mes, buurtbewoners met hennepplantage, buurtbewoners die denken dat ze alles kunnen maken zonder gestraft te worden, arbeidsuitbuiting, illegale prostitutie, heling, harddrugsdealers, winkels waar (bijna) nooit klanten komen, horecagelegenheden waar criminelen elkaar ontmoeten, illegale gokcafés, bedrijven waar drugs worden gemaakt (druglabs), verwaarloosde woningen die voor extreme prijzen worden verhuurd. Onder andere via verschillende campagnes willen we de meldingsbereidheid van bewoners en ondernemers verhogen.

Meld misdaad anoniem (MMA)
De aantallen meldingen bij Meld misdaad anoniem (MMA) die via de MMA bij de gemeente en specifiek de afdeling Ondermijning zijn binnengekomen. Het gaat hier om meldingen die inwoners anoniem verrichten; denk hierbij bijvoorbeeld aan een melding over henneplucht of andere waarnemingen.

Mensenhandel
Het aantal geregistreerde signalen over mensenhandel. Signalen vanuit mensenhandel hebben in bijna alle gevallen betrekking op arbeidsuitbuiting.

Bibob-onderzoeken
Bibob wordt door diverse vakafdelingen binnen het eigen proces uitgevoerd. Het gaat hierbij om processen binnen grondzaken, inkoop, omgevingsvergunningen en aanpak ondermijning. De huidige aantallen bestaan uit een optelsom van het aantal Bibob-onderzoeken met betrekking tot (horeca)exploitatievergunningen, subsidies en aanbestedingen. Door het ontbreken c.q. niet beschikbaar zijn van cijfers van Bibob-onderzoeken m.b.t. vastgoed- en grondtransacties, omgevingsvergunningen en evenementen geven de cijfers een vertekend beeld.

Prostitutiecontroles
De gemeente heeft de taak van Bestuurlijk toezicht prostitutie gekregen. De cijfers over prostitutiecontroles zijn vanaf het jaar 2023 geregistreerd. De getoonde aantallen betreffen prostitutiecontroles waarbij sekswerkers daadwerkelijk aangetroffen zijn én bedrijfsmatigheid is aangetoond.

Horeca en opgelegde bestuurlijke maatregelen
Het gaat hier om de daadwerkelijk uitgevoerde controles binnen de horeca en daaruit voortvloeiend opgelegde bestuurlijke maatregelen. Wat betreft de bestuurlijke maatregelen zijn de aantallen opgeteld van onder andere de lasten onder dwangsom en/ of lasten onder bestuursdwang.

 
Criminele samenwerkingsverbanden Zaanstad gijzelen landelijke glazenwassersbranche
Binnen de particuliere glazenwassersbranche is sprake van hardnekkige misstanden. Er zijn criminele samenwerkingsverbanden actief, aantoonbaar opererend vanuit Zaandam-Oost. Daarbij constateerden we zwartwerken, oplichting, schijnzelfstandigheid, geweldsincidenten, woon-/uitkeringsfraude en signalen van arbeidsuitbuiting; dit leidt ook tot witwassen. Samenwerkingsverbanden profileren zich binnen de branche als een glazenwassersmaffia die met geweld en intimidatie in grote delen van het land bepaalt wie in welke wijken mogen werken.

Genoemde Zaanse glazenwassers maken de laatste jaren veelvuldig misbruik van kwetsbare en afhankelijke arbeidsmigranten. Deze worden via tussenpersonen naar Zaandam-Oost gehaald om ingezet te worden in het hele land. Door deze grote toestroom van arbeidsmigranten staan de voorzieningen en de balans in de wijken onder druk.

Het verdienmodel waarbij kwetsbare arbeidsmigranten worden uitgebuit binnen de glazenwasserij willen we duurzaam en gecoördineerd aanpakken, samen met partners.

In 2025:

• versterken we de integrale aanpak van de belangrijkste criminele clusters, in samenwerking met de Nederlandse Arbeidsinspectie, Belastingdienst, Openbaar Ministerie, Politie;
• intensiveren we de integrale handhaving, waaronder die op naleving van de vergunningsplicht en tegen illegale bewoning;
• ondersteunen we bewoners en ondernemers in hun weerbaarheid tegen malafide glazenwassers in samenwerking met de branche;
• ondersteunen we arbeidsmigranten om uit de greep te komen en te blijven van criminele organisaties;
• participeren we actief om te komen tot een effectieve landelijke aanpak van misbruik van kwetsbare arbeidsmigranten als verdienmodel in branches als de glazenwasserij.

Aanpak drugscriminaliteit
In 2025 willen we zichtbaar optreden tegen, verstoren en ontregelen van handel, opslag en productie van drugs door informatie gestuurde toezicht en handhaving. Daarnaast willen we optreden tegen personen die meevaren in de criminele geldstromen afkomstig uit de handel en bedrijven die faciliteren bij de handel van verdovende middelen.
Door het vaak gesloten karakter van bedrijventerreinen en de beperkte (sociale) controle zijn bedrijventerreinen een aantrekkelijk gebied voor criminelen. Naast drugslabs komen we in Zaanstad ook hennepkwekerijen, illegale of gestolen goederen, wapens of illegale bewoning tegen. Dit heeft een negatieve invloed op de fysieke en sociale kwaliteit van het gebied en verstoort het ondernemersklimaat.

In 2025:

• verstoren en ontregelen we de drugshandel en treden we op tegen opslag en productie van drugs. Dit door informatie gestuurde toezicht en handhaving met de hulp van integrale casuïstiek bij het RIEC. Daarnaast treden we op tegen personen die meevaren in de criminele geldstromen uit de drugshandel.
• Treden we zichtbaar op met het Interventieteam Zaandam-Oost vanuit een gezamenlijke aanpak en hechte samenwerking. In samenwerking met diverse instanties bestrijden we ondermijnende criminaliteit in de wijken actief. De focus ligt op: controles malafide glazenwassers, drugshandel, mensenhandel, witwassen en fraude (zorg- en uitkeringsfraude). Het doel is om ondermijnende criminaliteit zichtbaar aan te pakken, de jeugd hiermee te laten zien dat misdaad niet loont en de lee¬fbaarheid in de wijken te vergroten.
• Continueren we het project Bedrijventerreinen, waarbij de focus blijft liggen op het vergroten van bewustwording en het identificeren van ondermijnende criminaliteit (en andere misstanden). Ons doel is om deze vormen van ondermijning te voorkomen.
• Het inzetten van de bestuurlijke aanpak ter bestrijding van drugscriminaliteit. We willen meer de regie kunnen nemen op de integrale aanpak van verdovende middelen door nauwer samen te werken met de opsporing.
• De geografische ligging, economische efficiëntie en infrastructuur maken het Noordzeekanaalgebied (NZKG) aantrekkelijk voor zowel legale als illegale activiteiten. De gemeentelijke ambitie is om meer zicht te krijgen op de gelegenheidsstructuren en kwetsbare branches in ondermijning in het NZKG in Zaanstad, zodat gerichte actie mogelijk is.

Vergroten weerbaarheid gemeente
Medewerkers en bestuurders van Zaanstad kunnen in hun dagelijks werk te maken krijgen met personen die op een ongewenste manier invloed willen uitoefenen op gemeentelijke processen: door bedreiging, intimidatie of (een poging tot) omkoping. Als criminelen erin slagen onze ambtenaren te corrumperen, dan wordt de effectiviteit, geloofwaardigheid van en het vertrouwen in de overheid en overheidsdiensten aangetast. In Zaanstad willen we voorkomen dat we ongemerkt en ongewild de vermenging van de ondermijnende criminaliteit met de bovenwereld faciliteren. We moeten weerbaar zijn tegen personen die proberen misbruik te maken van gemeentelijke informatie, besluitvormingsprocessen, producten en diensten. Zo kunnen we criminele inmenging  duurzaam tegengaan. Structurele aandacht is nodig voor het vergroten van bewustwording binnen de organisatie. Ook moeten we ervoor zorgen dat de risico’s van criminele inmenging worden herkend en verkleind en dat we effectief handelingsperspectief kunnen bieden.
Met een Programma Weerbare Gemeente beschrijven we wat nodig is om de weerbaarheid van de gemeentelijke organisatie tegen criminaliteit te versterken.

In 2025:

• geven we uitvoering aan het Programma Weerbare Gemeente om de integriteit van onze organisatie te versterken, onze processen beter te beschermen en de organisatie weerbaarder te maken tegen criminele beïnvloeding.

Toezicht Horeca, Toezicht Prostitutie en Aanpak mensenhandel
Gezamenlijk toezicht houden en optreden in de prostitutie en horeca, waaronder controle van vergunningen (naleven afspraken horecaconvenant) en indien van toepassing het uitvoeren van een Bibob-toetsing. Om mensenhandel aan te pakken, werken we samen met lokale en regionale partners uit diverse domeinen (zorg, veiligheid, sociaal domein, huisvesting).

In 2025:

• acteren we op signalen en verstoren ongewenste handelingen door informatie gestuurde toezicht en handhaving.
• Treden we op tegen horeca-uitbaters op basis van bestuurlijke rapportage.
• Voeren we minstens twee keer per maand een gemeentelijke prostitutiecontrole uit in de gemeenten van Zaanstreek en/of Waterland, deels op basis van signalen.
• Zullen we sekswerkers die adverteren actief laten controleren door het prostitutiecontroleteam. We draaien een pilot met een zogenaamde webcrawler (een softwareprogramma dat je gericht kunt laten zoeken).
• Vergroten we bewustwording, voeren een proactieve aanpak uit van de uitbuiting van arbeidsmigranten en pakken we signalen van mensenhandel (bijv. MMA meldingen) actief op.

Beïnvloedbaar
Er is geen sprake van beïnvloedbare kosten         

Beperkt beïnvloedbaar
Er is geen sprake van beperkt beïnvloedbare kosten         

Niet beïnvloedbaar
Er is geen sprake van niet beïnvloedbare kosten         

Op middellange termijn beïnvloedbaar
Op middellange termijn beïnvloedbaar zijn de kosten voor personeel (€ 2,6 mln).