Zaandam Oost

Pact Zaandam Oost 2024-2044

Kinderen in Zaandam-Oost krijgen alle kansen om hun talenten maximaal te ontwikkelen en op een kansrijke toekomst
Op 15 januari 2024 hebben meer dan 40 organisaties hun handtekening gezet onder het Pact Zaandam Oos t. Hiermee werd de samenwerking verbreed van Pact Poelenburg-Peldersveld naar een Pact voor heel Zaandam Oost, en ook het aantal betrokken partners werd groter. Onder meer schoolbesturen, woningbouwcorporaties, bewonersorganisaties, culturele instellingen, zorginstanties, gemeente, het Rijk, bedrijfsleven en politie beloofden zo zich 20 jaar lang (1 generatie) samen in te zetten voor de ambitie van dit Pact: kinderen in Zaandam-Oost krijgen alle kansen om hun talenten maximaal te ontwikkelen en op een kansrijke toekomst. Op dit moment is er een kloof: mensen die in de ene buurt wonen, hebben meer kansen dan mensen uit een andere buurt. Met het Pact hebben wij de ambitie dat die kloof in 2044 verdwenen is.

Uitvoeringsplan voor vijf opgaven
Vanuit de overkoepelende analyse en ambitie, is door partners samen gewerkt aan een uitvoeringsplan voor de komende vier jaar langs vijf opgaven. Opgaven die voor ieder mens in het leven belangrijk zijn: een goede jeugd, mee kunnen doen (participeren) en bestaanszekerheid hebben (geen armoede), gezondheid, fijn kunnen wonen en veiligheid. In het uitvoeringsplan is te zien met welke acties de partners in het Pact de komende vier jaar aan de slag gaan om te zorgen dat we de ambitie van het Pact Zaandam-Oost halen.

Opgave 1: Jeugd
We willen dat kinderen die opgroeien in Zaandam-Oost dezelfde kansen hebben op talentontwikkeling en een kansrijke toekomst als kinderen in de rest van de stad. Daarom zetten we ons in voor de jeugd. Elk kind heeft namelijk talent en potentieel om als zelfstandige inwoner zijn leven vorm te geven. Daarom investeert het Pact langs de levenslijn van kinderen, vanaf de conceptie totdat ze 27 jaar zijn. En als het nodig is nog langer.

In 2044 willen we dat jongeren in Zaandam-Oost net zoveel kansen hebben op een goede ontwikkeling en positie in de maatschappij als jongeren in de rest van de stad en het land. Dat Zaandam-Oost zich niet onderscheidt van andere wijken: er is een gemêleerde bewonerssamenstelling waarbij er mensen wonen met hogere en lagere inkomens door elkaar en kinderen met verschillende achtergronden bij elkaar zitten op school. Dat ouders hun kinderen zo goed mogelijk ondersteunen bij hun ontwikkeling. Dat kinderen een duidelijk beeld hebben van hun mogelijkheden en kansen. Dat jongeren ervaren dat ze een perspectief op een goede toekomst hebben. Dat het risico op achterstanden op alle indicatoren bij kinderen niet anders is dan in de rest van Zaanstad. Dat de gezondheidsverschillen van 2023 zoveel mogelijk zijn ingelopen. En dat kinderen en jongeren opgroeien in een veilige omgeving en ze weerbaar zijn voor de verleiding van criminele netwerken.

Hiervoor wordt in 2024-2027 onder meer ingezet op:

• de Ouder- en KindClubs,
• Moeders van Zaandam-Oost,
• Visie op Meertaligheid,
• verlengde leertijd voor kinderen in de leeftijd van 4-12 jaar,
• het vergroten van het bereik van de voor- en vroegschoolse educatie.

Opgave 2: Participatie & armoede
In Zaandam-Oost hebben veel mensen moeite om werk te vinden, ondanks dat er eigenlijk genoeg banen zijn. Ook jongeren hebben het zwaar: ze verlaten vaak school zonder diploma of kiezen opleidingen die niet aansluiten op de banenmarkt. De ambitie is dat iedereen in Zaandam Oost bouwt aan diens toekomst, zelfstandig (financieel) kan voorzien in diens basisbehoeften en werkt of meedoet naar vermogen.

In 2044 willen we dat de wijken van Zaandam-Oost kansrijke wijken zijn. Dat bewoners goede perspectieven hebben op de arbeidsmarkt. Dat meedoen en bestaanszekerheid gemeengoed zijn. Dat de wijken van Zaandam-Oost op het gemiddelde van Zaanstad zitten als het gaat om armoede, schuldenproblematiek en werk. Dat armoede(stress) en gezondheidsproblemen geen belemmerende factoren meer zijn. En dat het aandeel minimahuishoudens gelijk is aan het gemiddelde van Zaanstad.

Hiervoor wordt onder meer ingezet op:

• de intensieve aanpak ‘Werken of meedoen’,
• een nabije overheid (Spaansgroen),
• samenwerken met bedrijfsleven,
• de opvangmakelaar die bemiddelt tussen ouders, kinderopvangorganisaties en VVE-locaties
• financiële educatie om schulden te voorkomen en het oplossen van schulden als die ontstaan zijn

Opgave 3: Fijn wonen
In Zaandam-Oost wordt de leefbaarheid al lange tijd sterk beïnvloed door verschillende factoren. De woningvoorraad is eenzijdig, waardoor er weinig mogelijkheden zijn voor bewoners om binnen de wijk te verhuizen naar betere woningen. Dit beperkt ook de instroom van mensen met hogere inkomens. De kwaliteit van de woningen is laag, met veel huurwoningen van woningbouwcorporaties en een groot aantal woningen met een slecht energielabel, wat samen met armoede en stijgende energieprijzen tot grote problemen leidt voor bewoners met een laag inkomen. De ambitie is dat iedereen in Zaandam Oost woont in een fijne buurt.

In 2044 willen we dat de leefbaarheid dicht bij huis zichtbaar verbeterd is. Dat alle buurten meer en gevarieerde woningen hebben. Dat bestaande woningen zijn verduurzaamd. Dat de openbare ruimte is heringericht. Dat er goede voorzieningen (scholen) zijn. Dat er ruimte is voor werkgelegenheid, bedrijvigheid, sport en spel. En dat de bereikbaarheid van de wijken op de toekomst voorbereid is.

Hiervoor wordt onder meer ingezet op:

• Visie Fijn Wonen (planvorming en gebiedsontwikkeling)
• Het Huis van de Wijk
• Plan voor de Vrije Watering
• Zes basisscholen verbouwen of nieuwbouwen
• Een waterspeelplaats in het Darwinpark
• Bewoner aan zet, waarbij bewoners plannen kunnen indienen voor hun directe leefomgeving.

Opgave 4: Veiligheid
De kwetsbaarheid van Zaandam-Oost trekt georganiseerde en ondermijnende criminaliteit aan, wat zichtbaar wordt in dagelijkse problemen zoals illegale onderhuur en straatgerelateerde drugshandel. De ambitie is dat het fijn en veilig is in de wijken in Zaandam Oost.

In 2044 willen we dat woon- en andere vormen van fraude, drugshandel, uitbuiting van kwetsbare arbeidsmigranten en andere ondermijnende criminaliteit sterk verminderd zijn. Dat er een effectieve samenwerking is in de veiligheidsketen waarbij de opgaven in de wijk centraal staan. Dat jongeren zien dat de overheid zichtbaar en repressief optreedt en grenzen stelt en weten ze dat een criminele carrière gevaarlijk is en niet loont. Dat malafide vastgoedeigenaren hebben plaatsgemaakt voor bonafide eigenaren, die daadwerkelijk iets toevoegen aan de wijken en de leefbaarheid vergroten. Dat bewoners sneller bereid zijn incidenten te melden, omdat ze uit ervaring weten dat dit verschil maakt en er snel en adequaat op wordt gereageerd als zij iets verdachts melden. Dat bewoners de leefbaarheid en het gevoel van veiligheid in hun wijk met een ruime voldoende beoordelen. En dat er een cultuur-sensitieve aanpak is van huiselijk geweld en kindermishandeling in Zaandam-Oost waarbij steunstructuren in de wijken en formele partijen elkaar versterken.

Hiervoor wordt onder meer ingezet op:

• Voorkomen jongen aanwas en doorgroeiers, onder meer door aanpak risicojongeren en onderzoek naar wijkrechtspraak.
• Verstoren van criminele netwerken en verdienmodellen onder meer door de glazenwassersaanpak en de aanpak van drugs.
• Aanpak dagelijkse overlast en criminaliteit, onder meer door het tegengaan van verkeersonveiligheid, aanpak van (woon)fraude, tegengaan van verloedering van de woonomgeving en de aanpak van huiselijk geweld.

Opgave 5: Gezondheid
De bewoners van Zaandam-Oost staan voor veel uitdagingen, zoals armoede, huiselijk geweld, werkloosheid, slechte huisvesting, ongunstige werkomstandigheden en beperkte gezondheidsvaardigheden. Bovendien hebben zij een hoger risico op gezondheidsproblemen en ongezonde leefomgeving zoals overgewicht, obesitas, psychische kwetsbaarheid, eenzaamheid, gebrek aan lichaamsbeweging, ongezonde voeding, roken, stress, gebitsproblemen, een laag lidmaatschap van sportverenigingen, schooluitval en depressieve gedachten. De ambitie is dat iedereen in Zaandam Oost net zo gezond is als in de rest van Zaanstad.

In 2044 willen we dat vroegsignalering en preventie van gezondheidsproblemen de standaard zijn. Dat alle kinderen geboren worden met een kansrijke start en opgroeien in verbeterde en kansrijke omstandigheden. Dat alle bewoners zich mentaal gezonder en weerbaarder voelen. Dat alle bewoners meer en met plezier bewegen. Dat alle bewoners dichtbij laagdrempelig informatie en zorgadvies kunnen krijgen, wat iemands culturele achtergrond en geletterdheid ook is. En dat alle bewoners leven in een gezonde leefomgeving.

Hiervoor wordt onder meer ingezet op:

• Tijdige mondzorg
• Verbeteren van welzijn
• Begeleiding van aanstaande ouders
• Integrale aanpak van GGZ-problematiek
• Stimuleren van een gezonde leefstijl
• Versterken van de rol van sleutelpersonen, en het verder versterken van de cultuur sensitiviteit van professionals.

Financiën
Bij het uitvoeringsplan van het Pact is een begroting opgesteld. De dekking van deze begroting komt voort uit de subsidies die zijn toegekend voor Zaandam Oost en de bijdrage van partners. Daarvan is jaarlijks circa € 1,5 mln. afkomstig van de gemeente . Onderstaande tabel geeft deze begroting weer (blz. 38 van het uitvoeringsplan).

De inzet door middel van interventies uit het uitvoeringsplan is bovenop de reguliere inzet die Pact-partners ook doen in het gebied. Denk in het geval van de gemeente bijvoorbeeld aan de inzet van de SWT's, straattoezicht en jongerenwerk etc. Onze reguliere inzet wordt gedaan door te differentiëren binnen de gemeentelijke begrotingsprogramma's.

Onzekere structurele dekking
Een 20 jarig programma vraagt om structurele en integrale financiering. De regelingen die nu beschikbaar zijn voor Zaandam Oost zijn op dit moment voornamelijk incidenteel en in de vorm van specifieke uitkeringen. Dit is ook terug te zien in de begroting bij dit uitvoeringsplan 2024-2027: er zijn voldoende financiële middelen voor de jaren 2024 en 2025. Dat geldt nu nog niet voor de uitvoering in 2026 en 2027. Indien daar onvoldoende financiële middelen voor beschikbaar komen, zullen keuzes moeten worden gemaakt om weer tot een sluitende begroting te komen. Deze onzekerheid in combinatie met financiering met een specifieke uitkering, maakt het uitvoeringsplan en de daarin benoemde interventies kwetsbaar. Daar zijn we alert op en we hebben het Dagelijks Bestuur van het Pact gevraagd om tot
een oplossing te komen, die leidt tot een sluitende begroting. We zetten ons daarvoor samen in middels onder andere lobby bij het Rijk.

In onderstaande tabel zijn de interventies opgenomen die in 2025 vanuit het uitvoeringsplan worden gerealiseerd.
*. Op basis van eerder genomen raadsbesluiten.

Begroting uitvoeringsplan Pact 2024-2027 – jaarschijf 2025
Bedragen x € 1.000

*hier zijn alleen de extra investering vanuit het Pact opgenomen. Het totale bedrag voor deze activiteit is hoger, maar wordt deels gedekt vanuit de reguliere begroting van de partner.