Gemeenten werken steeds meer samen met andere gemeenten e/o organisaties. Het bedrag dat gemeenten uitgeven via (regionale) samenwerking is in de afgelopen jaren sterk gegroeid doordat zij steeds vaker op tal van terreinen kiezen voor samenwerking.
Met samenwerking komen gemeentelijke taken meer op afstand te staan. Hoe houden we vanuit de gemeente grip op deze samenwerking?
Ook kiezen gemeenten vaker voor andere vormen van samenwerking die niet onder de reikwijdte van verbonden partijen vallen. Er ontstaan daardoor situaties waarin er geen formele verplichting is om de raad te informeren, terwijl deze informatie de raad kan helpen om haar controlerende taak uit te voeren.
Gemeente Zaanstad heeft 27 verbonden partijen
Gemeente Zaanstad deelt de verbonden partijen in 3 categorieën:
- Partijen waarmee gemeente Zaanstad een financieel en bestuurlijk belang heeft (definitie BBV)
- Partijen die de gemeente Zaanstad
- structureel bekostigt via één of meer geldstromen. Denk aan begrotingsfinanciering, subsidie of een overeenkomst van opdracht èn een bestuurlijk belang (aanbeveling commissie BBV)
- structureel bekostigt èn voldoet aan één of meer van de volgende voorwaarden:
- gemeente Zaanstad stelt de begroting van de partij vast, of
- gemeente Zaanstad heeft benoemingsrecht of voordrachtsrecht in bestuur of raad van toezicht
- Partijen waarmee de gemeente nauw samenwerkt bij strategisch belangrijke programma’s. Deze partijen hebben noch een financieel, noch een bestuurlijk belang.
Deze partijen worden aan het begin van elke coalitieperiode benoemd door de raad met een maximum van 2. Ook wordt dan afgesproken over welke onderwerpen de raad in de paragraaf verbonden partijen wordt geïnformeerd.
De meeste verbonden partijen (23) vallen onder categorie 1:
Vorm | Publiek/ privaat | Financieel belang | Bestuurlijk belang |
|---|---|---|---|
Gemeenschappelijke regelingen | publiek | Verplichte jaarlijkse bijdrage | Collegeleden / raadsleden in bestuur |
Deelnemingen | Privaat | Aandelen | Stemrecht via Algemene Vergadering van Aandeelhouders |
Stichtingen | Privaat | Jaarlijkse bijdrage | College vaardigt collegelid af in bestuur |
Verenigingen | Privaat | Jaarlijkse bijdrage | Stemrecht via Algemene Ledenvergadering |
Een aantal verbonden partijen (4) vallen onder categorie 2 en 3:
Vorm | Categorie | Publiek/ privaat | Financieel belang | Bestuurlijk belang |
|---|---|---|---|---|
Stichting Jeugdteam | 2 | Privaat | Structurele bekostiging | Benoemingsrecht directeur en RvT |
Stichting Sportbedrijf Zaanstad | 2 | Privaat | Structurele bekostiging | Benoemingsrecht RvT |
Stichting Marketing Zaanstreek | 2 | Privaat | Structurele bekostiging | Benoemingsrecht RvT |
Metropoolregio Amsterdam | 3 | Privaat | Jaarlijkse bijdrage | Geen |
De uitvoeringsregels verbonden partijen volgen in 2025
Op basis van de nota verbonden partijen worden de uitvoeringsregels vernieuwd. Hierin worden de kaders op uitvoerend niveau geactualiseerd. De nieuwe uitvoeringsregels worden ter kennisname aan de raad gestuurd.
Elke verbonden partij is ingedeeld in een risicoprofiel
Na oprichting van of deelname in een verbonden partij wordt het risicoprofiel van de verbonden partij bepaald. Bij een hoog risicoprofiel wordt het toezicht op de verbonden partij intensiever dan bij een laag risicoprofiel verbonden partij.
Ontwikkelingen
Wijziging nota verbonden partijen naar aanleiding van de wijzigingen in de Wet Gemeenschappelijke Regelingen (WGR)
Op 1 juli 2022 is de Wet Gemeenschappelijke Regelingen (WGR) gewijzigd. Alle gemeenschappelijke regelingen zijn in 2024 gewijzigd om aan de nieuwe WGR te voldoen.
Rekenkameronderzoek grip op Warmtenetwerk Zaanstad
Het plan van aanpak Grip op WNZ is voor de zomer 2024 door het college vastgesteld. In een raadsinformatiebrief is de raad hierover geïnformeerd. De belangrijkste punten uit het plan van aanpak zijn:
- Borging publiek belang krijgt plaats in jaarstukken WNZ B.V
- Meer bekendheid met en toepassing van de Nota verbonden partijen
- Wijziging van de procedure voor het aangaan van privaatrechtelijke verbonden partijen wordt doorgevoerd
- Toekomstvisie is voorhanden en de juridische omstandigheden voor uittreding zijn geborgd
- De directie van WNZ maakt afspraken met haar aandeelhouders over het aanpassen van de jaarstukken
- Risicogesprekken worden beter vastgelegd
- Er wordt een Raad van Commissarissen aangesteld
- De opgave van de energietransitie wordt op structurele wijze georganiseerd
De raad krijgt via de paragraaf verbonden partijen bij de jaarrekening en begroting informatie over de uitvoering en realisatie van het plan van aanpak.
Alle verbonden partijen hebben last van de krapte op de arbeidsmarkt
Ook verbonden partijen krijgen vacatures lastig vervuld. Dit leidt tot hogere kosten omdat er ingehuurd moet worden en/of vertraging in de realisatie van de doelen.
GGD ZW verhuizing is vertraagd
De GGD ZW gaat verhuizen naar het pand aan het Prins Bernardplein waar ook de VrZW gevestigd is. De planning was dat per 1 juli 2024 de verbouwing zou starten. Dat wordt niet gehaald, dit wordt mei 2025.