Werk, participatie en inburgering

Toelichting

% Bijstandsgerechtigden met een plan van aanpak
Deze indicator drukt uit hoeveel mensen met een Participatiewet-uitkering een plan van aanpak hebben waarin afspraken zijn gemaakt over welke stappen inwoners zetten richting werk of meedoen naar vermogen en welke ondersteuning zij daarbij krijgen. Het percentage is onderhevig aan het verbeteren van de aanpak en ook aan het verbeteren van de aanpak van de registratie bij de verschillende uitvoeren partijen.

% inburgeringsplichtigen dat binnen 10 weken na huisvesting een definitief persoonlijk inburgeringsplan heeft
Het inburgeringsstelsel is relatief nieuw en we zijn lerend. Dankzij onze inspanningen zijn er op dit moment zijn er geen wachtlijsten in Zaanstad. Wel heeft dit er onder andere voor gezorgd dat we niet op het streefniveau van de indicator zitten.  
*Wij hanteren in Zaanstad de definitie die het Centraal Bureau Statistiek (CBS) ook hanteert: datum inschrijving in Zaanstad tot datum ondertekening persoonlijk inburgeringsplan. De indicator is, door de verbanden die we in de praktijk zien, niet zuiver te meten. Wij zijn hierover in gesprek met het CBS.
Om een beeld over de voortgang te schetsen rapporteren we komend periode over de instroom van inburgeringsplichtigen in Zaanstad ten opzichte van het totaal aantal vastgestelde plannen.

 
Doorontwikkeling aanpak Meedoen naar vermogen
Zaanstad investeert structureel intensief in de begeleiding van mensen met een participatie-uitkering naar werk of meedoen. Die aanpak houdt in dat we integraal kijken naar de mogelijkheden, beperkingen en interesses van inwoners en verbinding leggen naar kansen in de stad en regio. Hierdoor maken we het mogelijk dat deze inwoners kansen krijgen om naar vermogen mee te doen. Dat draagt bij aan het welzijn van deze inwoners en de sociale cohesie in de wijken. We hebben gesignaleerd dat het wenselijk is om de aanpak ‘meedoen naar vermogen’ verder te ontwikkelen. Dat houdt in dat er meer collectief aanbod wordt gecreëerd, het samenspel met andere levensgebieden verbeteren en de registratie van de plannen te verbeteren.

Participatiewet in Balans
Het Rijk wil de Participatiewet op onderdelen herzien om meer ruimte te bieden voor een mensgerichte aanpak zowel ten aanzien van inkomen als participatie. De gemeente kan de ondersteuning beter toespitsen op individuele behoeften en omstandigheden van inwoners. Dat moet het ook aantrekkelijker maken om stappen te zetten richting participatie, en om financieel meer voordeel te behalen uit werk. Alhoewel de precieze uitwerking van maatregelen nog afhankelijk is van politieke ontwikkelingen in Den Haag, is de streefdatum van het ingaan van de wetswijziging 1 januari 2025.

Hervorming arbeidsmarktdienstverlening
De arbeidsmarkt verandert steeds sneller, en dat zorgt voor meer vragen over werken en leren bij werknemers en werkgever. De partners in de arbeidsmarktregio (gemeenten, UWV, werkgever, onderwijs en vakbonden) willen het makkelijker maken voor mensen om tijdig ondersteuning te vinden bij vragen over werken en leren, juist voordat zij werkloos zijn en/of een uitkering nodig hebben. De arbeidsmarktregio heeft van het Rijk de opdracht gekregen om per 1 januari 2026 een werkcentrum operationeel te hebben, waar inwoners terecht kunnen met al hun ondersteuningsvragen op het gebied van werken en leren. In 2025 treffen we de voorbereidingen door afspraken te maken met de partners en door de Zaanse Participatieketen te laten aansluiten op dit toekomstige werkcentrum.

Sluitende aanpak jongvolwassenen
Binnen de gemeente is het Jongerenloket de plek voor jongeren van 18 tot 27 jaar voor vragen over leren, werken en inkomen. Het Jongerenloket begeleidt jongeren naar een duurzame plek op de arbeidsmarkt, met een startkwalificatie. Wanneer dit niet mogelijk is voor de jongeren, wordt er gekeken naar wat er wel haalbaar is en komt er een passend vervolg. Het afgelopen jaar is met de aanpak jeugdwerkloosheid de sluitende aanpak voor kwetsbare jongeren versterkt door middel van intensieve begeleiding bij de overgang van school naar werk. Op 1 augustus 2025 treedt de wet ‘van school naar duurzaam werk’ in werking. De wettelijke taken voor de gemeente, onderwijspartners, de arbeidsmarktregio en de doorstroompuntregio om samen te werken voor een soepele overgang tussen school en werk voor jongvolwassenen in kwetsbare situaties worden uitgebreid en de betrokken organisaties worden verplicht om samen te werken. Er komt een nieuw regionaal meerjarenprogramma waarin maatregelen worden uitgewerkt voor een soepele overgang tussen school en werk én om voortijdig schoolverlaten tegen te gaan. De verschillende partijen werken samen bij de uitvoering van het programma.

Tijdige start inburgering
We streven ernaar dat iedere inburgeraar in Zaanstad aan de slag kan met inburgering.
We starten met een procesverbetering. Op deze manier zorgen we ervoor dat we ons proces effectief en efficiënt uitvoeren opdat alle inburgeraars een tijdige start maken.
Na de procesverbetering werken we verschillende scenario’s uit die worden voorgelegd bij de voorjaarsnota 2025. Dit doen wij omdat het uitvoeringsbudget vanuit het rijk vanaf volgend jaar niet meer toereikend is.

Volwasseneducatie/basisvaardigheden (voorheen laaggeletterdheid)
Mensen die moeite hebben met lezen, schrijven, rekenen of digitale vaardigheden, kunnen vaak minder goed meekomen in de samenleving. Het ontbreken van basisvaardigheden kan problemen veroorzaken op het gebied van gezondheid, financiën, opvoeding, werk en sociale contacten. De aanpak vraagt daarom om een brede kijk die aansluit op meerdere leefgebieden. Voor de regionale aanpak basisvaardigheden faciliteren we zowel lokaal als regionaal aanbod op thema’s als Taal en Werk, Taal en Gezin en Taal bij de NT1-groep (mensen die Nederlands als eerste taal hebben). In 2025 zal er samen met ons netwerk verder worden ingezet op het beter signaleren van de NT1-doelgroep en het voorzien van taallessen voor deze groep.

Beïnvloedbaar         
De beïnvloedbare kosten betreffen kosten voor projecten o.a. Job On en Netwerkcafé (€ 0,1 mln) en inburgering (€ 0,1 mln).         

Beperkt beïnvloedbaar        
Dit betreft kosten voor Werkom (€ 7,4 mln), inburgering (€ 0,1 mln), ondertussengroep (€ 0,1 mln.), opgave budget maatschappelijke participatie (€2,2 mln), fraudebestrijding en invordering (€ 0,3 mln) en het jongerenloket (0,1 mln).         

Niet beïnvloedbaar        
Dit zijn de kosten voor bijstand (€ 60,2 mln), kosten voor Werkom (€ 7,6 mln) loonkostensubsidie (€ 1,6 mln), volwassen educatie (€ 1,7 mln), kosten van onderzoek BBZ (€ 0,2 mln), kosten voor inburgering (€3,6 mln), kansrijke wijken, opleiding in de wijk (€ 0,1 mln) en een mutatie in de reseve arbeidsmarktregio (€ 0,5 mln).         

Op middellange termijn beïnvloedbaar        
Dit zijn met name de personeelskosten (€ 13,4 mln). Daarnaast zijn dit kosten voor het opgavenbudget (de Herstelling, Red een bedrijf, ABC metingen en 't Lokaal € 0,2 mln)