Product 1.4 Armoede- en schuldenaanpak
Armoede en schulden zijn twee van de meest bepalende factoren voor gelijke kansen voor kinderen, jongeren, volwassenen, wijken en buurten. We zien in sommige wijken en buurten, een grote concentratie van gezinnen die in armoede leven. Kinderen in armoede kunnen zonder ondersteuning vanuit de gemeente vaak niet meedoen met sport, cultuur en activiteiten. Ze ervaren vaak een achterstand op school, ontwikkelen zich minder goed en ondervinden vaker gezondheidsproblemen. En als je als kind al niet goed mee kunt komen in de maatschappij, dan lukt je dat later als volwassene vaak ook niet. Met alle gevolgen en maatschappelijke kosten van dien. Inwoners ervaren stress als gevolg van armoede en schulden en zijn mede daardoor minder goed in staat om beslissingen te nemen op lange termijn. Armoede is zowel een veroorzaker áls een gevolg van problemen op andere leefgebieden van een inwoner en vraagt daarom om een integrale en op preventie gerichte aanpak. Er zijn huishoudens in Zaanstad die moeite hebben om rond te komen. De druk van de vaste lasten en huishoudelijke uitgaven is dusdanig groot dat niet alleen lage inkomens, maar ook steeds meer huishoudens met een hoger inkomen iedere maand structureel geld tekortkomen. We richten ons steeds meer op het vroegtijdig en gericht signaleren van problemen en het aanbieden van hulp. Onder meer door de inzet van vroeg signalering van schulden en budgetondersteuning. Ook nemen we stevige maatregelen om de hoge inflatie en de stijgende energieprijzen te compenseren. We trekken daarbij samen op met de maatregelen die het Rijk neemt en met lopende initiatieven die versnelt de woningen in Zaanstad verduurzamen. Er zit een groot verschil tussen wijken en buurten als het om armoede gaat. Verschil maken tussen wijken vergroot het effect dat we bereiken. We versterken ons netwerk met maatschappelijke partners die zich richten op de bestrijding van armoede. Wie schulden heeft, kan rekenen op ondersteuning bij het oplossen hiervan met een stress-sensitieve aanpak; zo ontstaat rust om te werken aan de toekomst. Er is nazorg voor wie dat nodig heeft. Inwoners met een inkomen op of onder het sociaal minimum (110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm) kunnen gebruikmaken van financiële regelingen om het inkomen aan te vullen. Voor het gratis verstrekken van de ZaansePas en Meedoen Zaanstad is het sociaal minimum gesteld op 120%. |
|---|
Indicatoren
Naam | Realisatie 2020 | Realisatie 2021 | Realisatie 2022 | Realisatie 2023 | Begroting 2025 | Streef- | Bron |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Minder minimahuishoudens % | 10,3% | 10,5% | nnb | nb | 10% | nb | CBS |
Minder kinderen in armoede % | 9,4% | 9,6% | nnb | nb | 8,4% | 5,2% | CBS |
Toelichting
Percentage minder minimahuishoudens
We streven ernaar dat het percentage huishoudens in Zaanstad dat op minimumniveau leeft (inkomen tot 110% sociaal minimum) daalt tot liefst onder, of tenminste gelijk aan het landelijk gemiddelde in datzelfde jaar. Bij deze indicator gaan wij uit van het percentage huishoudens met een inkomen tot 110% van het voor dat huishouden geldende sociaal minimum. Het CBS heeft de realisatie 2023 nog niet gepubliceerd.
Percentage minder kinderen in armoede
Het kabinet had zich in haar coalitieakkoord 2021-2025 ten doel gesteld om het aantal kinderen dat opgroeit in armoede in haar kabinetsperiode te halveren (ten opzichte van 2015). Wij omarmden het streven om dat doel ook in Zaanstad te behalen, maar achten dat gezien ontwikkelingen rond onder meer energiearmoede en de algehele inflatie niet realistisch. We streven ernaar het percentage kinderen dat in armoede leeft te laten dalen tot onder, of tenminste gelijk te houden aan, het landelijk gemiddelde. De indicator betreft het percentage kinderen dat opgroeit in een huishouden met een inkomen tot 110% van het voor dat huishouden geldende sociaal minimum. Het CBS heeft de realisatie 2023 nog niet gepubliceerd.
Speerpunten 2025
Met armoedeaanpak bijdragen aan kansengelijkheid
Dit doen we door in te zetten op het vergroten van de zichtbaarheid en het gebruik van onze minimaregelingen en voorzieningen door ons bereik te vergroten. Hierbij zetten we actief in op samenwerking met netwerkpartners, communicatiemogelijkheden en de inzet van de Zaanse Pas. Met als doel de effecten van armoede voor kinderen en jongeren te verzachten als onderdeel van een integrale aanpak gericht op kansengelijkheid.
Basisdienstverlening schuldhulpverlening
We geven uitvoering aan de landelijke bestuurlijke afspraken ‘basisdienstverlening schuldhulpverlening’. Het doel hiervan is dat meer mensen met schulden eerder en nog betere schuldhulpverlening ontvangen en dat gemeenten in dat kader de dienstverlening gelijktrekken.
Kinderopvangtoeslagenaffaire (KOT)
Vanaf september 2024 geven we brede ondersteuning aan gedupeerde ouders en hun gezin, kinderen en hun gezinnen en ex-toeslagpartners onder regie van één stedelijk team. Tot die tijd werd de brede ondersteuning uitgevoerd door de verschillende wijkteams.
Het stedelijk team biedt ouders en jongeren een centraal punt en vaste contactpersoon voor de KOT en duidelijkheid over wat zij van de brede ondersteuning kunnen verwachten.
In de aanpak is er veel aandacht voor gespreksvoering waarbij luisteren centraal staat. Het stedelijk team werkt nauw samen met ervaringsdeskundigen, de wijkteams en het Jongerenloket. De rol van de ervaringsdeskundigen wordt beter geïntegreerd en gefaciliteerd.
Het doel van deze aanpassingen in de aanpak is om beter en in passend tempo te ondersteunen bij herstel en het maken van een nieuwe start. Dit moet ook leiden tot meer vertrouwen en daardoor minder bezwaren en klachten.
Uitvoeringsplan Pact Zaandam Oost
We geven uitvoering aan de afspraken uit het uitvoeringsplan Pact Zaandam Oost 2024-2027. Specifiek gaan we aan de slag met de projecten: financiële educatie, inzet van ervaringsdeskundigen, ondersteuning bij life-events en de pilot kwijtschelden schulden.
Beïnvloedbaarheid van de kosten
Beïnvloedbaar
De beïnvloedbare kosten betreffen kosten voor vroegsignalering schulden (€ 0,6 mln), kosten voor armoede projecten (€ 0,1 mln), Get a grip en Mobility mentoring (€ 0,2 mln), projecten van Meedoen (€ 0,6 mln), stadspas (€ 0,1 mln), diverse armoedebeleid (zoals verbeteren dienstverlening, Plinkr, telefoon vroegsignalering en netwerk geldzorg en schulden; totaal €0,3 mln), ook de onderuitputting jaarrekening is hier begroot (-€ 0,2 mln)
Beperkt beïnvloedbaar
Dit betreft kosten voor de bijzondere bijstand (€ 4,4 mln), ziektekostenverzekering (€ 2,8 mln), individuele inkomstoeslag (1,0 mln), schuldhulpverlening (€ 0,8 mln) verlengde leertijd (€ 0,2 mln), escalatiebudget (€ 0,1 mln) en medische adviezen en studietoeslag (€ 0,1 mln).
Niet beïnvloedbaar
De niet beïnvloedbare kosten zijn minder dan € 0,1 mln.
Op middellange termijn beïnvloedbaar
Dit betreft kosten voor de Stadspas (€ 0,5 mln), Stichting leergeld (€ 0,1 mln), budgetcoaches (€ 0,2 mln) Wind in de zeilen, financiële educatie, jeugdeducatie, kledingbank en voedselbank, inforing (€ 0,2 mln).