Publiekrechtelijk
- Publiekrechtelijk
GGD Zaanstreek Waterland
(Bedragen x €1.000)GGD Zaanstreek WaterlandRechtsvorm:Gemeenschappelijke regeling - openbaar lichaam
Oprichtings-/publicatiedatum:01-09-2016Vestigingsplaats:ZaandamToezichtsregime:hoogOpenbaar belangGGD Zaanstreek-Waterland beschermt, bewaakt en bevordert de gezondheid en de sociale veiligheid van alle mensen in de regio. Daarbij staat een preventieve en collectieve aanpak voorop, met specifieke aandacht voor bevordering van participatie en ondersteuning van de eigen regie van mensen. Als uitvoeringsorganisatie van de gemeenten sluit de GGD aan bij de gemeentelijke verantwoordelijkheden in het sociaal domein.
Bestuurlijk belangEen lid van het Algemeen Bestuur (AB) heeft in de vergadering van het AB één stem. In die gevallen waarin Zaanstad en Purmerend zwaarwegende bezwaren hebben tegen een voorstel en met het oog daarop tegenstemmen, leidt die tegenstem tot verwerping van het voorstel. Het voorgaande is niet van toepassing op het voorstel tot vaststelling van de begroting respectievelijk de jaarrekening van de GGD. Wethouder Onclin is voorzitter van het DB en het AB, plaatsvervanger wethouder Slegers.
Stemverhouding: 12%Actualiteiten en risico'sOntwikkelingen
Per half juli 2024 is het voorzitterschap het DB en AB van de GGD overgegaan van gemeente Zaanstad naar gemeente Purmerend. Deze wisseling vindt elke 2 jaar plaats.
De GGD werkt inmiddels op basis van de afspraken die gemaakt zijn in het GGD 3.0 traject. Dit traject heeft als doel gehad toe te werken naar een toekomstbestendige GGD. In 2024 staat een evaluatie van de Governance gepland met als insteek inzicht te krijgen hoe de werkgroepen (waarin gemeenten en GGD) de sturing van de GGD ervaren. Het kernteam met daarin de directeur van de GGD en managers vanuit de gemeenten is opdrachtgever van deze evaluatie. De directeur is betrokken bij de evaluatie.
De wijziging van de Gemeenschappelijke Regeling is door alle deelnemers vastgesteld. Hierbij is noemenswaardig dat verandering van het basispakket na zienswijze bij de begroting unaniem wordt vastgesteld door alle gemeenten. Dit verschilt van de manier van vaststelling van de begroting, waar een volstrekte meerderheid voldoende is. De nieuwe regeling is 29 juli 2024 gepubliceerd.
GGD ZaWa zoekt actief de samenwerking op met GGD Amsterdam op het gebied van infectieziektebestrijding. Vanuit Zaanstad is daarbij een belangrijk aandachtspunt om de
Met de wijkgerichte aanpak om de vaccinatiegraad op peil te houden volgt GGD ZaWa de landelijke trend om te differentiëren naar behoefte. Daarnaast worden met de GGD afspraken gemaakt in het kader van van een Zaanse aanpak Opgroeien in een kansrijke Omgeving (OKO).
Ook zetten we samen met de GGD stappen om beter inzicht te krijgen in de context van door de GGD opgeleverde cijfers bij bestaande contracttaken. Hierover worden nieuwe resultaatafspraken gemaakt. Een voorbeeld hiervan is dat we graag willen weten hoeveel deelnemers uit kwetsbare doelgroepen bereikt worden, en niet alleen het aantal deelnemers aan een interventie.
Het herziene basispakket wordt tegelijk met de GGD-begroting aangeboden voor zienswijze, dit in lijn met de afspraken gemaakt bij de nieuwe GR.
De gezamenlijke huisvesting van GGD ZW en VrZW heeft vertraging opgelopen, dit heeft tot gevolg dat de verhuizing ook later volgt. GGD en VrZw hebben afgesproken dat (onderzoek naar) verdere samenwerking wordt uitgesteld tot na de verhuizing.
Risicoprofiel
Gemeenten zijn wettelijk verplicht om een GGD in stand te houden voor de uitvoering van de taken op het gebied van de publieke gezondheidszorg. Het risicoprofiel van de GGD is hoog: de financiële bijdrage in de Gemeenschappelijke Regeling is groot (€ 8,5 mln. in 2024), terwijl de gemeente Zaanstad, in verhouding tot deze financiële bijdrage, maar beperkte invloed heeft in het Algemeen Bestuur. Iedere gemeente heeft één stem. Dit betekent voor Zaanstad een stemverhouding van 14% en een financiële bijdrage van 47% in het gemeenschappelijke deel. De politieke en maatschappelijke betrokkenheid zijn eveneens groot: de activiteiten van de GGD betreffen de gezondheid van de inwoners. Een probleem op het gebied van volksgezondheid haalt direct de pers en heeft zijn weerslag op de politiek.
Financiële positie
Jaarrekening 2023
De jaarrekening 2023 is 11 juli 2024 door het AB vastgesteld. Het negatieve resultaat over 2023 bedroeg € 200.962. Dit resultaat wordt hoofdzakelijk verklaard door de volgende twee zaken. Ten eerste heeft de GGD een te laag tarief in rekening gebracht bij de gemeenten voor het toezicht op de kinderopvang. Ten tweede zijn de personeelskosten hoger uitgevallen omdat een aantal functies (waaronder de directeur) langer door interim krachten zijn vervuld dan waar in de begroting rekening mee is gehouden.
Het tekort wordt gedekt door uit de algemene reserve. De algemene reserve neemt hierdoor af tot ongeveer € 450.000.
Rechtmatigheidsverantwoording
De accountant heeft een goedkeurende controleverklaring afgegeven over de getrouwheid; dat alle baten en lasten juist en volledig in de jaarrekening zijn verwerkt. Bij de jaarrekening 2023 heeft het dagelijks bestuur voor het eerst zelf een rechtmatigheidsverantwoording afgegeven; of wet- en regelgeving is nageleefd. De rechtmatigheidsafwijkingen (rechtmatigheidsfouten en onduidelijkheden) komen boven de overeengekomen verantwoordingsgrens uit, doordat zestien contracten in het verleden en in 2023 niet rechtmatig zijn aanbesteed. Dit geldt onder andere voor inkopen (zoals inhuur personeel) die tijdens de “coronajaren” 2021 en 2022 zijn gedaan en in 2023 zijn verlengd. De rechtmatigheidsfout bedraagt voor 2023 € 2,54 mln. De GGD heeft hierop een verbetertraject gestart met als doel om alle contracten in het vervolg rechtmatig af te sluiten.
Begroting 2025-2028
De begroting 2025 is opgesteld binnen de kaders van de vastgestelde kadernota. Ten aanzien van de kadernota heeft een correctie van de financiële effecten van de cao prognoses plaatsgevonden. De deelnemersbijdrage vanuit Zaanstad bedraagt € 9,1 miljoen in 2025.
De GGD heeft uitstel gekregen van de provincie en mag de vastgestelde begroting een maand later aanleveren, namelijk op 15 oktober 2024.
Risico’s en beheersmaatregelen
Risico: Personeelstekorten (landelijk fenomeen) leiden tot verslechteren dienstverlening aan inwoners
Beheersmaatregel: In samenwerking met GGD sturen op prioriteren van dienstverlening aan meest kwetsbare inwoners. Stimuleren van bovenregionale samenwerking om dienstverlening op peil te houden. GGD stuurt actief op terugdringen van het ziekteverzuim. Een extern bureau voert exitgesprekken om inzicht te krijgen in en grip te krijgen op het verloop en het behoud van werknemers.
Risico: Onvoldoende zicht op bedrijfsvoering GGD
Beheersmaatregel: GGD 3.0 traject waarin gezamenlijk wordt opgetreden om tot een gedeelde visie te komen op inhoud, financiën en Governance
Risico: Aanbod GGD sluit niet voldoende aan op behoefte inwoners/ maatschappelijke visie gemeente
Beheersmaatregel: periodiek inhoudelijk overleg om beleidkeuzes door te nemen en bestaand aanbod te verbeteren of nieuw aanbod te implementeren.
Risico: het AB heeft onvoldoende zicht op uitvoering contracttaken GGD
Beheersmaatregel: Nieuwe contracttaken maken deel uit van de nieuwe governancestructuur
Risico: GGD is eigen risicodrager. Afschaling van taken/ opdrachten kunnen leiden tot (langdurige) frictiekosten die aan gemeenten worden doorbelast
Beheersmaatregel: Zaanstad communiceert als goed opdrachtgever tijdig het afstoten van taken/ opdrachten, zodat de GGD tijd heeft om passende maatregelen te nemen de frictiekosten te beperken. Verder zal er vanuit 3.0 een nieuwe Governance worden ontwikkeld om heldere afspraken te maken over frictiekosten en de wederzijdse verantwoordelijkheid om deze te beperken.
Risico: Autonome ontwikkelingen of wetwijzigingen kunnen leiden tot toename van kosten
Beheersmaatregel: Periodiek overleg dat aansluit op de PDCA cyclus om daarmee sneller te kunnen anticiperen op toekomstige wijzigingen.
Risico: De mogelijkheid bestaat dat er naast de incidentele impuls in 2023, 2025 en 2025 ook structureel middelen nodig zijn om te komen tot een toekomstbestendige GGD.
Beheersmaatregel: We blijven erop sturen om oplossingen te vinden binnen de bestaande kaders en middelen.
Risico: Financiële tekorten groter dan € 450.000 kunnen niet worden opgevangen binnen het weerstandsvermogen (algemene reserve) van de GGD.
Beheersmaatregelen: Vanuit de GGD wordt de risicoanalyse verder aangescherpt. De volgende stap is om risico’s te kwantificeren en te toetsen dat er voor het geheel aan risico’s voldoende weerstandsvermogen aanwezig is. Aangezien gemeenten verantwoordelijk zijn voor de financiering van de GGD, is het zo dat gemeenten uiteindelijk zullen moeten bijdragen als de situatie zich voortdoet dat er tekorten zijn bij de GGD waarvoor onvoldoende weerstandsvermogen aanwezig is.
- Publiekrechtelijk
Regionale samenwerking decentralisaties sociaal domein
(Bedragen x €1.000)Regionale samenwerking decentralisaties sociaal domeinRechtsvorm:Gemeenschappelijke regeling - regeling zonder meer
Oprichtings-/publicatiedatum:21 januari 2016Vestigingsplaats:ZaandamToezichtsregime:middelOpenbaar belangGezamenlijke inkoop en beleidsvoorbereiding en -uitvoering.
Bestuurlijk belangDeze lichte vorm van publieke samenwerking kent geen bestuur.
Stemverhouding: nvtActualiteiten en risico'sDe RZM, een lichte variant van een gemeenschappelijke regeling, betreft de afspraak tot samenwerking op twee onderdelen van de drie decentralisaties (Jeugdhulp en Wmo) met de 7 andere gemeenten in Zaanstreek-Waterland (Beemster, Edam-Volendam, Landsmeer, Oostzaan, Purmerend, Waterland en Wormerland). Om deze samenwerking in de praktijk te realiseren, heeft de gemeente Zaanstad vanaf 2014 met de regiogemeenten een Dienstverlenings- en samenwerkingsovereenkomst “Regionale Inkoop Sociale Domein” (hierna: DVO) afgesloten. In 2015 is de samenwerking geëvalueerd. De gemeenten Purmerend en Beemster hebben toen besloten om ten aanzien van de Wmo vanaf 1 januari 2016 zelf hun inkoop- en contractmanagement te organiseren. De gemeente Edam-Volendam doet met ingang van 1 juli 2016 zelf het inkoop- en contractmanagement t.a.v. de Wmo. Deze wijzigingen zijn verwerkt in de huidige DVO. De uitgetreden gemeenten willen de zorg dichter op hun inwoners organiseren. Voor de Jeugd regelt Zaanstad de inkoop en het contractmanagement van de Regionale raamovereenkomsten die de regio Zaanstreek-Waterland samen met de regio Amsterdam-Amstelland met zorgaanbieders heeft afgesloten.
De nieuwe gemeenschappelijke regeling en DVO is per 1 januari 2019 ingegaan. De looptijd is tot eind 2024.
Privaatrechtelijk
- Privaatrechtelijk
Stichting Jeugdteam Zaanstad
(Bedragen x €1.000)Stichting Jeugdteam ZaanstadRechtsvorm:Stichting
Oprichtings-/publicatiedatum:01-01-2022Vestigingsplaats:ZaandamToezichtsregime:hoogOpenbaar belangHet verlenen van jeugdhulp aan jeugdigen in Zaanstad, het beoordelen en doorverwijzen naar specialistische jeugdhulp en het voeren van regie op ondersteuningsplannen van gezinnen. Dit doet het jeugdteam door integraal samen te werken met de Sociale Wijkteams, het onderwijs, de huisartsen, specialistische aanbieders en andere partners in de wijken.
Bestuurlijk belangGemeente Zaanstad heeft geen zetel in het bestuur, maar benoemt wel de directeur-bestuurder en de leden van de Raad van Toezicht van de stichting.
Stemverhouding:Actualiteiten en risico'sGovernance
- Er is een dienstverleningsovereenkomst afgesloten voor onbepaalde tijd (2022/14158).
- Gemeente Zaanstad benoemt de directeur-bestuurder van de stichting.
- De directeur-bestuurder is eindverantwoordelijk voor de prestaties van de stichting en voor de uitvoering van de opdracht zoals verstrekt door de gemeente Zaanstad. De directeur-bestuurder is eerste aanspreekpunt voor de gemeente en de Raad van Toezicht.
- Gemeente Zaanstad benoemt de leden van de Raad van Toezicht van de stichting.
- De Raad van Toezicht houdt integraal toezicht op de besturing van de organisatie van de stichting. Onder het houden van toezicht vallen bijvoorbeeld het goedkeuren van besluiten van het bestuur alsmede het monitoren van het functioneren van het bestuur.
- De strategische visie is conform de Statuten ter goedkeuring aan de Gemeente Zaanstad voorgelegd. Na de goedkeuring van de Gemeente Zaanstad, heeft de Raad van Toezicht de Strategische visie en (meerjaren) begroting overeenkomstig vastgesteld. De strategische visie heeft een looptijd van ongeveer drie jaar en is nu halverwege.
- Voorgangsgesprekken Zaanstad – stichting:
- Er is een governance structuur afgesproken. Elk kwartaal zijn er voortgangsgesprekken met de directeur waarin de managementrapportage wordt besproken, elke maand is er een operationeel overleg (teamleiders) met de gemeente en een ontwikkeloverleg (meer tactisch overleg over de ontwikkelingen). De overlegstructuur biedt de mogelijkheid om tijdig bij te sturen.
Ontwikkelingen
- Het toekomstscenario jeugd- en gezinsbescherming is landelijk in voorbereidende fase, de verwachting nu is dat er een andere inrichting komt waarbij expertiseteams dichter tegen de jeugd- en wijkteams aan komt. De uitrol van de nieuwe werkwijze, wordt op zijn vroegst in 2027 verwacht.
- Het college heeft met de raad afgesproken periodiek over de voortgang van de jeugdhulp in Zaanstad te rapporteren via een voortgangsrapportage. De frequentie is na overeenstemming met de raad onlangs bijgesteld naar tweemaal per jaar.
- Met deze rapportage wordt een van de aanbevelingen van het rekenkameronderzoek Jeugdhulp in Zaanstad opgevolgd. In de voortgangsrapportage staat een update de aantallen jeugdigen in de jeugdhulp, de kostenontwikkeling, de besparende maatregelen en de lopende trajecten rondom jeugd. De laatste voortgangsrapportage is in september 2024 aangeboden.
Risicoprofiel
Het risicoprofiel is hoog. Het maatschappelijk belang is groot, het gaat om kwetsbare kinderen. De financiële bijdrage van de gemeente is aanzienlijk.
Financiële positie
Jaarrekening 2023
Resultaat 2023: positief resultaat van € 487.828.
Voorstel bestemming resultaat: toevoegen aan de algemene reserve.
De algemene reserve van Stichting Jeugdteam bedraagt per 1 januari 2024 € 833.022. Afgesproken is dat het Eigen Vermogen van de Stichting maximaal 10% van de begroting in het daaropvolgende jaar mag zijn. Afgezet tegen de begroting 2024 mag het Eigen Vermogen maximaal € 1,1 mln. zijn.
De buffer in het Eigen Vermogen stelt de stichting in staat om tegenvallers zelf op te vangen zodat ook strakker begroot kan worden.
Begroting 2024 en 2025
De Begroting 2024 is gebaseerd op die van 2023 vermeerderd met de afgesproken indexatie van 6,49%. De daadwerkelijke kosten stijgen sterker, vanwege de CAO die leidt tot 9% hogere personeelskosten. Het vinden van personeel blijft lastig. Indien mogelijk wordt gebruik gemaakt van tijdelijk personeel, deze arbeidskrachten leiden tot een kostentoename vanwege hogere tarieven. Het begrote resultaat bedraagt € 117.000 op een begroting van € 11 miljoen (1,17%). De landelijke ontwikkeling in de proeftuin voor jeugd- en gezinsbescherming is ondergebracht in de aanvullende opdrachten.
De begroting 2025 is nog niet opgesteld en volgt later dit jaar.
Risico's en beheermaatregelen
- Vanuit het risk control raamwerk opgesteld door KPMG zijn de belangrijkste risico’s een hoge werkdruk, het behouden en aantrekken van personeel en op het doelmatig en rechtmatig besteden van financiële middelen.
- Een belangrijke vervolgstap is het gezamenlijk met de stichting opstellen van een plan waarin risico's worden geprioriteerd en een roadmap wordt gecreëerd om mitigerende maatregelen te introduceren, evalueren en implementeren .
- In de begroting van Zaanstad zijn geen financiële risico’s opgenomen voor de stichting.
Beheersmaatregelen
- Bij de Stichting worden verbijzonderde interne controles uitgevoerd. Aandachtspunten zijn welke gegevens vanuit privacyoogpunt in het dossier mogen worden opgenomen en hoe de prestatielevering op alle dossiers goed kan worden aangetoond.
- Het vinden en behouden van goed gekwalificeerd personeel blijft een uitdaging. Trajecten kennen veelal een langere doorlooptijd. Vanuit stabiele continuïteit van zorglevering door dezelfde begeleider leidt dit tot een toename van wachtlijsten.
- Door de inrichting van de overlegstructuur tussen de stichting en de gemeente is tijdige bijsturing op FTE’s en kosten mogelijk.
- Privaatrechtelijk
Stichting Sportbedrijf Zaanstad
(Bedragen x €1.000)Stichting Sportbedrijf ZaanstadRechtsvorm:Stichting
geen bestuurlijke deelname
quasi inbesteding
Oprichtings-/publicatiedatum:01-01-2015Vestigingsplaats:ZaandamToezichtsregime:middelOpenbaar belangHet Sportbedrijf is verantwoordelijk voor de exploitatie van sporthallen, gymzalen en zwembaden en de uitvoering van sportstimuleringsactiviteiten en de impuls onderwijs, sport en cultuur. De opdracht van de gemeente Zaanstad aan het Sportbedrijf is vastgelegd in een exploitatieovereenkomst.
Bestuurlijk belangDe leden van de Raad van Toezicht worden door het College van burgemeester en wethouders van de gemeente Zaanstad benoemd, geschorst en ontslagen.
Stemverhouding: nvtActualiteiten en risico'sOntwikkelingen
Met ingang van 1 januari 2025 wordt de exploitatieovereenkomst geactualiseerd. De looptijd is opnieuw op 5 jaar gesteld en zal dus gaan lopen tot en met 31 december 2029. Met ingang van 2025 worden de tarieven voor het gebruik van Sporthallen door het voortgezet onderwijs berekend op basis van de VNG modelverordening, de verwachting is dat de baten van het sportbedrijf hierdoor toenemen.
Tot en met 2023 heeft het Sportbedrijf jaarlijks een positief bedrijfsresultaat behaald. De prijsindexering die de gemeente toepast is mogelijk onvoldoende om vanaf 2024 een sluitende exploitatie te behouden. Dit vanwege hogere loon- en energiekosten. De gasprijs is voor het Sportbedrijf de belangrijkste kostenpost. Driekwart van de hoeveelheid gas die nodig is, is voor 2024 en verder ingekocht voor € 0,60 per kuub. Dat betekent 333% hogere kosten per kuub voor het Sportbedrijf vergeleken bij 2023.
Op korte termijn kan een tekort door het Sportbedrijf zelf opgevangen worden, door inzet van de reserve “nog te besteden exploitatie Sportbedrijf”. Hoe dit doorwerkt op de lange termijn is beperkt in te schatten.
Het nieuwe zwembad De Slag is groter dan het huidige zwembad de Slag dat het gaat vervangen. Dit zal hogere exploitatielasten met zich meebrengen vanaf het moment dat het nieuwe zwembad in gebruik wordt genomen.
De exploitatiebijdrage van Zaanstad zal daardoor ook moeten toenemen. De verwachting is dat dit in 2026 plaats zal gaan vinden. De berekening van de exacte exploitatielasten is nog niet bekend.
Naast de exploitatie van zwembaden, sporthallen en gymzalen biedt het sportbedrijf een variëteit aan sporten om zoveel mogelijk aan te sluiten bij de behoefte van de inwoners. Hiermee geven zij invulling aan het sportbeleid van gemeente Zaanstad.
Financiën
De Gemeente stelt jaarlijks een budget ter beschikking aan de Stichting ten behoeve van de exploitatie van de accommodaties en de uitvoering van de activiteiten (Exploitatiebijdrage). Jaarlijks stelt de stichting de begroting op voor het komende jaar en legt deze voor ter goedkeuring aan de gemeente.
De jaarrekening wordt 4 maanden na einde boekjaar aan de gemeente aangeboden. Na publicatie van de jaarrekening over 2024 van het Sportbedrijf zal met de gemeente afgerekend worden over de afgelopen 5 contractjaren zoals contractueel vastgelegd. Door de positieve resultaten over de jaren 2020, 2021 en 2022 verwachten we dat de gemeente een klein bedrag terug zal gaan ontvangen.
Jaarrekening 2023
De jaarrekening is in de vergadering van 29 april 2024 door de Raad van Toezicht getekend. Het resultaat voor bestemming was €379.000 positief. Omdat er daarna onder andere € 600.000,- extra is gereserveerd voor verduurzaming van zwembad de Crommenij is de reserve “nog te besteden exploitatie Sportbedrijf” licht gedaald van € 2,4 miljoen naar ruim € 2,2 miljoen.
In 2023 zijn de effecten van Corona niet meer aan de orde. De zwemlessen blijven onverminderd in trek, ook doordat kinderen via de Meedoen Regeling hun zwemdiploma A en B kunnen halen.
Begroting 2025
De exploitatiebijdrage wordt verhoogd met de 2,2% prijsindex die gemeente Zaanstad in de begroting 2025 hanteert. De exploitatiebijdrage komt daarmee uit op €6.234.201,- exclusief btw.
Risico’s en beheersmaatregelen
Er is landelijk sprake van een groeiend tekort aan zwemdocenten, waardoor op veel plaatsen geen gebruik gemaakt kan worden van de volledige zwembadcapaciteit. Met als gevolg dat de inkomsten onder druk staan en de wachtlijsten toenemen. Dit is ook een risico voor Stichting Sportbedrijf Zaanstad. Op dit moment is geen sprake van een tekort. Men maakt gebruik van doorlopende werving via de social media kanalen, de opleiding tot zwemdocent wordt verzorgd door de Stichting zelf, om een dreigend tekort te voorkomen.