Onderhoud kapitaalgoederen

 
Beleidskader
Riolering zorgt voor de inzameling en afvoer van ons afvalwater, waardoor overlast, stank en risico’s voor de volksgezondheid worden beperkt. Gezien het belang van riolering in een stedelijke omgeving zijn de riolerings- en waterzorgtaken vastgelegd in de Waterwet en de Wet Milieubeheer (per 1-1-2024 Omgevingswet). Het gemeentelijk beleid geeft invulling aan de zorg voor afvalwater, hemelwater en grondwater en is vastgelegd in het Verbreed gemeentelijk rioleringsplan (VGRP)

Kwaliteitsniveau
De Zaanse riolering voldoet aan de landelijke richtlijnen voor milieutechnisch functioneren en aan de provinciale eis om het rioolstelsel kostendekkend en kwalitatief in stand te houden.

De gemeente streeft voor de riolering een situatie na waarbij alleen het echte vuile water wordt ingezameld en getransporteerd naar een rioolwaterzuivering. Door aanpak bij de bron wordt voorkomen dat vuilwater ontstaat. Dit geldt met name voor regenwater, dat schoon moet blijven en bij voorkeur volgens de trits vasthouden-bergen-benutten-afvoeren (naar oppervlaktewater) wordt verwerkt. Het afkoppelen van regenwater en lokaal benutten voor de lokale groene omgeving is duurzaam omdat het leidt tot lagere energiebelasting voor het zuiveren van afvalwater en drinkwater bespaart.

Onderhoudsplan
De volgende onderhoudsplannen zijn van toepassing:

Regelmatige inspectie van riolering vindt plaats nadat de helft van de verwachte levensduur van een riool is verstreken. Bij een goede ondergrond wordt de levensduur op minimaal 60 jaar geschat. Door de slechte bodemopbouw is de levensduur verwachting van de Zaanse riolering relatief kort, gemiddeld 40 jaar. Bij bedrijfskritische onderdelen als afsluiters, persleidingen, bergbezinkbassins, rioolgemalen en lozingspunten van persleidingen/grote lozers gelden specifieke vervangingsfrequenties. De afgelopen jaren is de onderhoudsachterstand in riolen ingelopen. In 2025 is er voor riolering geen vervangingsachterstand.

De schaarste aan materialen en personeel leidt ertoe dat vervangingsprojecten vertraging oplopen. De financiële middelen voor vervanging blijven hiervoor gereserveerd staan.

Speerpunten 2025

• Consolideren van de onderhoudsachterstanden
  Uitgangspunt is dat we de riolering tijdig vervangen, zodat ze geen gevaar opleveren in het dagelijks gebruik. Met de financiële ruimte voor vervanging van de openbare ruimte mogen de onderhoudsachterstanden niet toenemen.

• Werving van civieltechnische voorbereidingscapaciteit voor vervangingsprojecten
  Er is schaarste in de arbeidsmarkt om de voorbereiding van vervangingsprojecten te kunnen bemensen. De werving van voldoende personeel is een belangrijk speerpunt in deze arbeidsmarkt.

• Samenwerking met externe partijen
  Vervangingsprojecten vragen een integrale aanpak waar ook de inzet nodig is van nutsbedrijven. Gelet op het werkpakket is het nodig om tot goede afstemming te komen van projecten en de inzet die partijen vrijmaken om het werkpakket te kunnen realiseren.

• (Onderzoeks)Maatregelen Systeemoverzicht Stedelijk Water (SSW)
  Aan de hand van de aanbevelingen uit het Systeemoverzicht Stedelijk Water voeren we in 2025 een eerste set aan maatregelen uit om knelpunten in de afvalwaterketen (en het watersysteem) aan te pakken.

• Onderhoud en vervanging riolering
  We reinigen de riolering en de kolken en onderhouden de gemalen, drukriolering en bergbezinkbassins. Om een goed beeld te hebben van de kwaliteit van de riolering, inspecteren we deze regelmatig. Zo zorgen we ervoor dat we de riolering op tijd kunnen vervangen of repareren.
  Het investeringsplan voor riolen maakt onderdeel uit van het meerjareninvesteringsplan openbare ruimte (MIP). We bereiden de noodzakelijke rioolvervangingen voor en voeren die uit.

• Samenwerking in de waterketen
  Zaanstad neemt deel aan het samenwerkingsverband Zaanstreek-Waterland op het gebied van rioolbeheer. Daarin wordt in 2025 onder andere gewerkt aan de volgende thema’s:
  • Beheer en onderhoud (Bewust beheer, Vervangen IBA’s voor verbeterde septic tanks) en
  • Calamiteitenplan.

Financiën
Om het rioolstelsel in Zaanstad te beheren, te vervangen en te verbeteren zijn investeringen noodzakelijk. De beheer- en onderhoudslasten, de kapitaalslasten ten gevolge van deze nieuwe vervangingsinvesteringen, in combinatie met de kapitaalslasten uit het verleden, leiden tot de totale lasten die door de rioolheffing gedekt worden.

Met de  ingezette lijn om te gaan sparen voor vervangingsinvesteringen gaan we door  om de schuldenlast op het gebied van riolering te verminderen. Bij vaststelling van de rioolheffing voegen we het t saldo van baten/ lasten toe aan de voorziening vervangingsinvesteringen met als doel nieuwe vervangingsinvesteringen versneld af te schrijven. In 2025 zetten we deze financiële middelen ter hoogte van € 7.207.567 in  voor versnelde afschrijving van vervangingsinvesteringen 2025.

De egalisatievoorziening riolen kunnen we niet inzetten  voor het verlagen van de schuldenlast op het gebied van riolering. De egalisatievoorziening is hoger dan het doel waarvoor deze is ingesteld. Daarom onttrekken we in 2025 een bedrag van € 971.000 uit deze egalisatievoorziening en geven een korting op de tarieven.

Onderstaand financieel overzicht geeft aan op welke wijze de kapitaalgoederen en het onderhoudsbudget financieel is vertaald in de meerjarenbegroting. Dit betreft de exploitatielasten. De investeringsbedragen zelf zie je terug in de paragraaf investeringen.

Kerncijfers