Product 5.2 Sterk vestigingsklimaat
We staan voor de vraag hoe wij de stap kunnen maken naar een economie die toekomstbestendig is: robuust, duurzaam, meer kennisintensief en inclusief. Om dit te realiseren heeft Zaanstad de Economische visie opgesteld met een dubbele doelstelling: bijdragen aan én economische ontwikkeling én aan brede welvaart tot 2035. In het uitvoeringsprogramma zijn concrete acties geformuleerd die bijdragen aan de realisatie van de economische visie. Beide zijn tot stand gekomen in samenspraak met ondernemers, regionale stakeholders en verschillende ambtelijke disciplines. Jaarlijks bepalen we welke acties we uitvoeren met beschikbare middelen en capaciteit. Zaanstad wil woon-werkstad zijn en blijven. Hiervoor moet in de komende tien jaar het aantal banen nét iets harder groeien dan de groei van de bevolking, zodat we de banendoelstelling uit de Economische visie (15.000 banen extra in 2035) gaan halen. Met de Ruimtelijk Economische Strategie ontwikkelen we een sturingsinstrument om de groei van 15.000 banen extra in 2035 (ten opzichte van 2022) mogelijk te maken. Gezien de Zaanse industriële traditie is goed onderwijs voor beroepen in de techniek en bouw van belang. We gaan door met onze samenwerking met de Hogeschool van Amsterdam om modulair hoger onderwijs naar de stad te brengen, daar waar werkgevers er het meest behoefte aan hebben. De techniek- en technologiecampus Techlands speelt een belangrijke rol. In 2023 heeft Mainstage Event Campus (kenniscentrum voor de evenementenbranche) de deuren geopend in Zaandam. Mainstage legt de focus op innovatie, educatie en operatie. Dat doet zij met een groot aantal facilitaire bedrijven, gerelateerd aan zakelijke-, sport- en publieksevenementen, dat hier een plek kan vinden. De gemeente heeft oog voor lokale ondernemers. We geven hen de ruimte om een economisch gezond bedrijf te runnen. Daarbij zijn we niet alleen zorgvuldig en transparant in onze communicatie, maar ook in ons beleid dat voor hen zo relevant is. We brengen ondernemers bij elkaar en stimuleren de bundeling van krachten. Dit faciliteren wij met onze accountmanagers. We actualiseren de Detailhandelsvisie en versterken de lokale en kleinschalige detailhandel. We voeren het bestaande beleid op leegstand uit en gaan actief de leegstand in het centrum tegen. Het gebiedsprogramma Noordzeekanaalgebied (NZKG) draagt bij aan een sterk vestigingsklimaat door in te zetten op versterking en intensivering van bestaande terreinen en het realiseren van nieuwe vestigingsmilieus in transformatiegebieden. Gezien de zes strategische opgaven in de Omgevingsvisie heeft dit programma een sterk regionaal karakter. |
|---|
Indicatoren
Naam | Realisatie 2020 | Realisatie 2021 | Realisatie 2022 | Realisatie 2023 | Begroting 2025 | Streef- | Bron |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Aandeel banen/ toekomstbestendige/ kennisintensieve economie in totale werkgelegenheid | 8,03 | 8,02 | 8,10 | 8,08 | 8,10 | 9,00 | Vestigingenregister Zaanstad |
Woon/werkbalans, het aantal banen per 1.000 inwoners van 15 tot 75 jaar | 564,4 | 567,8 | 590,7 | nb | 610 | 530 | Waarstaatjegemeente.nl |
Waarderingscijfer ondernemersklimaat | 6,1 | nb | 5,9 | nb | 6,3 | 6,3 | MKB Nederland, onderzoek MKB vriendelijkste gemeente |
Gemiddelde besteding per Nederlandse bezoekers vanaf 18 jaar (euro) | 48,70 | 41,60 | 45,60 | 47,5 | 50 | 52,00 | NBTC |
Toelichting
Aandeel banen/toekomstbestendige/kennisintensieve economie in totale werkgelegenheid
In 2023 is het aantal banen kennisintensief toegenomen, maar is het totaal aantal banen harder gegroeid. Hierdoor is het aandeel in de totale werkgelegenheid afgenomen. Dit heeft mogelijk effect op de streefwaarde 2026.
Woon/werkbalans, het aantal banen per 1.000 inwoners van 15 tot 75 jaar
Het realisatiecijfer 2023 is nog niet beschikbaar. De verwachting voor 2025 is gebaseerd op de voorziene banengroei over 2023 en de verwachte stagnatie in 2024. De realisatie vanaf 2020 ligt hoger dan de streefwaarde in 2026, omdat de cijfers gecorrigeerd zijn. Er is ook een nieuwe bron gebruikt, ‘Waar staat je gemeente’, waarmee je je met andere gemeenten kunt vergelijken. Hierin lag de realisatie 2020 al boven de streefwaarde. We kunnen de oorspronkelijke streefwaarden in de begroting 2025 nog aanpassen in de lijn van de dan actuele economische visie.
Waarderingscijfer ondernemersklimaat
MKB Nederland beraadt zich over voortzetting van het onderzoek MKB vriendelijkste gemeente. Normaal gesproken is het een tweejaarlijks onderzoek. Voor 2023 zijn derhalve geen realisatiecijfers beschikbaar.
Gemiddelde besteding per Nederlandse bezoekers vanaf 18 jaar (euro)
In 2023 gaf een bezoeker gemiddeld 47,50 euro uit bij bezoek aan Zaanstad. De laatste drie jaar is sprake van een stijgende trend, waardoor het realiseren van de streefwaarde in beeld komt.
Speerpunten 2025
In 2025 voeren we de Economische visie verder uit. Projecten die zijn opgestart in 2024 ronden we af of krijgen een vervolg. Ook starten er nieuwe projecten. Wanneer nodig – zoals bij beperkte capaciteit – gaan we prioriteren en faseren. We ronden het monitoringssysteem voor de Economische visie af en we zorgen voor de implementatie. Ook voeren we de communicatiestrategie uit.
Ruimtelijk Economische Strategie
In 2025 starten we met de uitvoering van de Ruimtelijk Economische Strategie. Dat betekent dat we bij de bedrijventerreinen, de kantoren, detailhandel en werken in de wijk, extra inspanningen gaan leveren om de werkgelegenheid sneller te laten groeien. Op de bedrijventerreinen starten we een intensiveringsprogramma in de Achtersluispolder, er wordt een nieuwe kantorenstrategie uitgevoerd en gebiedsprogramma’s worden vanaf de start doorspekt met meer economische functies.
Sterk ondernemersklimaat voor het brede MKB en speerpuntsectoren
In 2025 ronden we het MKB- en startersbeleid af en starten we met de uitvoering, inclusief het doorontwikkelen van het startersloket. Dit past in onze ambitie om de score bij het onderzoek ‘MKB vriendelijkste gemeenten’ substantieel te verbeteren. Hiernaast starten we met het ontwikkelen van proposities om inzichtelijk te maken welke kansen de economische ontwikkeling in Zaanstad biedt. En om extra middelen aan te trekken voor het realiseren van de Economische visie. Een belangrijk aspect hierbij is de financieringsstrategie die we verder uitwerken. Bij het begeleiden van bedrijven in hun vestigingswens in Zaanstad is ‘het juiste bedrijf op de juiste plek’ een belangrijke voorwaarde. Dit draagt bij aan de dienstverlening voor bedrijven en de brede stedelijke ontwikkeling.
Aantrekkelijke woon-, werk- en (be-)leefstad met een eigen identiteit
In 2025 gaan we verder met het ontwikkelen van een nieuwe detailhandelsvisie. We verankeren het standplaatsenbeleid en de horecacategorieën en blijven we hierover in gesprek met onze partners en belanghebbenden. Ook ronden we de ontwikkeling van terrassenbeleid, de marktenvisie, de plintenstrategie en het kermisbeleid af. We continueren de overlegstructuren met de horeca en aan de vastgoedtafel en gaan aan de slag met de acties die hieruit voortvloeien. 2025 staat ook in het teken van samen komen tot een duurzaam exploitatiemodel en het vastleggen van oplossingen om de bereikbaarheid van de Zaanse Schans te verbeteren. Dit draagt bij aan het versterken van de toeristische gebieden, naast de inspanningen in en om de Zaanbocht en het Hembrugterrein, onder andere door promotionele activiteiten van Stichting Marketing Zaanstreek. Dit vertaalt zich ook in een hoger niveau van bestedingen per bezoeker.
Gezonde, productieve wijken waar ruimte is om te wonen en te werken
In 2025 stellen we een integraal plan van aanpak op met mogelijkheden voor het intensiveren en verduurzamen van de Achtersluispolder. We continueren de ontwikkeling van bedrijventerrein HoogTij. Parallel hieraan werken we aan de verduurzaming van de bedrijventerreinen en continueren we de gesprekken. Zo ondersteunen we initiatieven van ondernemers van zogenaamde lokale energyhubs om een oplossing te bieden aan de netcongestie. De kantorenstrategie is een andere belangrijke bouwsteen van de ruimtelijke economische strategie, waar we in 2025 mee willen beginnen.
Het instrumentarium voor het mengen van wonen en werken wordt nader uitgewerkt. Zo dragen we bij aan een evenwichtige woon-werkbalans. We borgen Ruimte voor werk door kansrijke locaties voor kleinschalige bedrijfshuisvesting uit te werken. Daarvoor raadplegen we marktpartijen.
Uiteindelijk biedt dit ruimte voor ondernemen voor het lokale MKB en creëren we schuifruimte op bedrijventerreinen. In Zaandam-Oost gaan we verder met de versterking van de wijkeconomie. Dit doen we samen met het Pact Zaandam-Oost en alle andere partners. In 2025 gaan we ook aan de slag met het ontwikkelen van het broedplaatsenbeleid samen met de portefeuille Cultuur.
Inclusieve arbeidsmarkt in balans
Binnen het project AMAZ (arbeidsmarktagenda Zaanstad) werken we aan de uitbreiding van het werkgeversnetwerk om samen de agenda verder vorm te geven, zowel bestuurlijk als operationeel. Daarnaast zetten we een gemeentebreed HR-netwerk op, ontwikkelen we een ‘employer place brand’ voor Zaanstad als aantrekkelijke werkgemeente en wordt een talent-perceptie studie uitgevoerd.
Techlands
Speerpunten binnen de Publiek Private Samenwerking (PPS) Techlands voor 2025 zijn:
- locatieontwikkeling voor de Leven Lang Ontwikkelen (LLO) campus;
- integreren van het hoger onderwijs binnen de bestaande samenwerking;
- herinrichten van de governance;
- samenwerking met andere PPS’en in de Provincie;
- aansluiting bij de ontwikkelingen rondom het Regionaal Werk Centrum in Zaanstreek-Waterland.
Toekomstbestendige, duurzame en kennisintensieve economie
We gaan aan de slag met de CO2 reductie opgave met de focus op het verduurzamen van de industrie en de bedrijventerreinen. We continueren de lopende inspanningen en ontplooien nieuwe initiatieven samen met het bedrijfsleven om de CO2-reductie te realiseren. Tevens stellen we een integraal programma op voor de verduurzaming van de industrie. We spelen in op de economische kansen die de eiwittransitie Zaanstad biedt. Dit doen we in samenwerking met ROM InWest, die we blijven verbinden aan bedrijven in Zaanstad om ze te helpen en ze te laten investeren in Zaanse technologie en innovatie. Dit is vooral gericht op de energietransitie en de transitie naar een circulaire economie. Daarnaast verkennen en starten we mogelijk concrete projecten voor circulaire economie. De basis hiervoor is de monitor circulaire economie die we ook bijwerken. De opgaven economie en duurzaamheid werken hier gezamenlijk aan.
Beïnvloedbaarheid van de kosten
Beïnvloedbaar
Beïnvloedbaar zijn de kosten voor de uitvoeringsagenda economie (€ 1,8 mln), ook de onderuitputting jaarrekening is hier begroot (-€ 0,2 mln)
Beperkt beïnvloedbaar
Beperkt beïnvloedbaar zijn de kosten voor markten (€ 0,1 mln) en de kosten voor kermissen (€ 0,1 mln).
Niet beïnvloedbaar
De niet beïnvloedbare kosten zijn minimaal.
Op middellange termijn beïnvloedbaar
Dit betreft kosten voor personeel (€ 0,4 mln) en kosten voor de uitvoeringsagenda economie (€1,6 mln)